رهنمودهای مدیریت منابع آب در کشاورزی با رویکرد استفاده از پساب در مناطق خشک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر، گروه آب، انرژی و محیط زیست ، دانشکده عمرا ن، آب و انرژی ، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 دکتری ترویج و آموزش کشاورزی پایدار، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

آب گران‌بهاترین ثروتی و ضروری‌ترین منبعی است که انسان در طول زندگی به آن نیاز دارد. زیرا کمبود آن تهدیدی برای بقای انسان و توسعه پایدار است. فعالیت‌های انسانی و فرآیندهای توسعه فشار زیادی بر منابع آب می‌گذارد. مدیریت بی‌ثبات و دسترسی نامناسب به منابع آب نمی‌تواند ادامه یابد. امروزه لزوم بهره‌برداری مطلوب از آب با توجه به محدودیت منابع آبی در کشور واقعیتی انکارناپذیر است. استفاده مجدد از پساب در کشورهای توسعه‌یافته، یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در نگرش مدیریت جامع به منابع آب است. کاربرد پساب به‌عنوان یک منبع دائمی آب در کشاورزی می‌تواند موجب صرفه‌جویی و دوام منابع آبی گردد. اجرای پروژه پساب در مناطق خشک کشور باعث شده برای تهیه آب مصرفی پروژه هزینه‌های زیادی پرداخت شود و از طرفی حجم بالای پساب تولیدشده پروژه به‌درستی مدیریت نشده و با ورود به رودخانه‌های فصلی باعث رسوب در کف رودخانه و آلودگی ثانویه و همچنین آسیب به محیط‌زیست گردد بنابراین چنانچه این امر بدون برنامه‌ریزی دقیق و اعمال مدیریت و نظارت صحیح انجام پذیرد می‌تواند اثرات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی حاد و متعددی را در پی داشته باشد. در این پژوهش به بررسی کاربرد پساب به‌عنوان یک منبع آب پایدار و مطلوب حاوی مواد مغذی موردنیاز گیاهان و اثرات نامطلوب آن بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و محصولات کشاورزی پرداخته می‌شود. همچنین استاندارد و رهنمودهای مناسب جهت کاربرد پساب مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد مدیریت صحیح استفاده از منابع پساب متناسب با استاندارد و رهنمودهای جهانی در مناطق خشک و نیمه‌خشک راه‌حل مناسب می‌باشد.

کلیدواژه‌ها